منتقدان و نویسندگان سینمایی پس از یک وقفه سه ساله، برای پانزدهمین نوبت، گردهم آمدند و در قالب یک جشن بزرگ به میزبانی صنف خود، به ارزیابی فیلم‌های سینمایی تولید شده در همین بازه زمانی سه‌ساله پرداختند و جوایزشان در مراسمی که شنبه شب در تالار قلم کتابخانه ملی برگزار شد به دست برگزیدگان رسید؛ اما این «جشن» چه نکات و مثبت و منفی‌ای داشت و به عملکرد انجمن منتقدان در برگزاری آن چه نمره‌ای می‌توان داد؟
به گزارش فیلم‌نیوز، حواشی و شرایط پیرامونی همواره کیفیت برگزاری رویدادهای سینمایی را تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد و وقتی پای سکان‌داری یک صنف در میان باشد، طبیعتا ضریب آسیب‌پذیری نظم برگزاری رویداد، بالاتر هم می‌رود. «جشن منتقدان و نویسندگان سینمایی» از آن رویدادهای صنفی در سینمای ایران است که به دلیل اعتبار «نقد»، همواره جایگاه ویژه‌ای در میان سینمایی‌ها داشته و هر چند همان حواشی و شرایط پیرامونی برگزاری دوره پانزدهم این رویداد را برای سه سال متوقف کرد، اما بالاخره طلسم ناملایمات شکست و شنبه شب، ۸ شهریورماه ۱۴۰۴ این رویداد به دبیری جعفر گودرزی در تالار قلم کتابخانه ملی برگزار شد.آخرین‌بار و در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۱ بود که فهرستی از برگزیدگان، با امضای انجمن منتقدان سینمایی در رسانه‌ها منتشر شد و از آن زمان سه سال باید می‌گذشت تا شمار دوره‌های برگزاری «جشن منتقدان» بالاخره از عدد ۱۴ به ۱۵ برسد. همین تأخیر هم باعث شد تمامی فیلم‌های قابل‌داوری در حد فاصل سه ساله، در معرض ارزیابی منتقدان قرار بگیرند.
پس از برگزاری جشن و اهدای ۱۸ تندیس و دیپلم افتخار به برگزیدگان بخش‌های مختلف، در این گزارش مروری بر ویژگی‌های و نکات مثبت و منفی این رویداد خواهیم داشت.
درباره جوایز| به سبک آکادمی : یکی از چالش‌های هر رویداد سینمایی در ایران که سرآمد آن‌ها جشنواره فیلم فجر است، مسئله «ترکیب جوایز» است. اینکه آیا جایزه‌ها باید به سبک آکادمی تمامی شاخه‌های فنی را در بر بگیرد و یا به سبک جشنواره‌های معتبر، محدود به جوایز اصلی شود؟ بر سر این دوگانه، اختلاف‌نظرهای بسیاری در میان برگزارکنندگان وجود دارد اما به‌طور مشخص درباره جشن منتقدان، تلاش برای حرکت به سمت یک نگاه استاندارد و رسیدن به قالب «داوری آکادمی» در دوره‌های اخیر مشهود بوده و نتایج آن هم تا حدود زیادی قابل‌تحسین است. جشن پانزدهم منتقدان هم مطابق با فراخوان منتشر شده، نامزدهای نهایی خود را در ۱۳ بخش معرفی کرد که شامل بخش‌های فنی نیز می‌شد. بر این اساس در این دوره از جشن ۲۰۷ اثر اکران‌شده سینمای ایران طی سه سال اخیر، توسط بیش از ۱۰۰ نفر از اعضای انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران داوری شدند که همین شمار بالای آثار، تبدیل به پاشنه‌آشیل در فهرست نهایی نامزدها شد. اعلام ۱۰ نامزد در همه ۱۳ رشته، تعداد مجموع نامزدهای جوایز منتقدان را به عدد ۱۳۰ نفر رساند که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود و در عین حال شائبه تلاش برای دربرگیری بیشتر آثار در فرآیند داوری این جشن را هم به‌وجود می‌آورد.
درباره داوری| علیه سنت «تقسیم» : برخلاف شائبه مربوط به محافظه‌کاری برگزارکنندگان جشن پانزدهم برای دربرگیری بیشتر آثار در مرحله معرفی نامزدها، این رویداد در معرفی برگزیدگان نهایی، بسیار حرفه‌ای عمل کرد و شاهد اهدای جوایز اصلی به یک فیلم بودیم تا به بهانه جلب رضایت تعداد بیشتری از صاحبان آثار، باردیگر سنت «تقسیم جوایز» تکرار نشود! بر اساس نتایج نهایی، فیلم «علت مرگ نامعلوم» با دریافت ۴ جایزه اصلی (بهترین فیلم، بهترین فیلم‌نامه، بهترین بازیگر نقش اصلی مرد و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد) صدرنشین جدول اهدای جوایز شد تا بدون هیچ شائبه‌ای مشخص شود ترکیب اعضای این آکادمی نقد، اولین فیلم علی زرنگار به‌عنوان بهترین فیلم سه سال گذشته سینمای ایران معرفی شود. این برآیند می‌تواند محل انتقاد هم باشد و به‌طور نمونه شاید بتوان نادیده گرفتن فیلم شاخصی همچون «جهانی جهانی سوم» را در همه بخش‌های این داوری، محل ایراد دانست اما اینکه رویدادی سینمایی، پای موضع خود بایستد و فارغ از قضاوت‌های بیرونی یک اثر را شایسته همه جوایز اصلی خود بداند، فی‌نفسه ارزشمند است. مقابله با سنت «تقسیم جوایز» همین چند هفته پیش و در جشن «نگاه» که به ارزیابی آثار شبکه خانگی اختصاص داشت هم به چشم می‌آمد و می‌توان امید داشت که این ریل‌گذاری برای حرکت به سمت نگاه حرفه‌ای و استاندارد در فرآیند داوری آثار، به توقف سنت تقسیم در سایر جشنواره‌ها و رویدادهای سینمایی هم منتهی شود.
درباره برگزیدگان| حرکت روی خط باریک : همان‌طور که اشاره شد، جوایز اهدایی در جشن پانزدهم منتقدان ناظر به ارزیابی فیلم‌های اکران‌شده طی سه سال بوده و از این منظر می‌توان نتایج داوری آن را اینگونه تفسیر کرد که بهترین‌های سینمای ایران در این بازه زمانی معرفی شده‌اند. فیلم «علت مرگ نامعلوم» به کارگردانی علی زرنگار که در بازه اکران هم مورد توجه منتقدان قرار گرفت، برصدر فهرست محبوب‌ترین آثار از نگاه منتقدان سینمای ایران قرار گرفته و بعد از آن و به استناد ترکیب جوایز می‌توان فیلم «جنگل پرتقال» به کارگردانی آرمان خوانساریان را قرار داد که علاوه‌بر جایزه بهترین کارگردان فیلم‌اول، برای سارا بهرامی و میرسعید مولویان هم جایزه بهترین بازیگری را به همراه آورد. فیلم «برف آخر» به کارگردانی امیرحسین عسگری هم علاوه‌بر جایزه بهترین فیلم‌برداری برای آرمان فیاض از منظر بازیگری هم مورد توجه منتقدان قرار گرفت تا علاوه‌بر جایزه نقش مکمل برای مجید صالحی جایزه عجیب «خلاقیت در بازیگری» را هم برای امین حیایی به همراه داشته باشد. اینکه امین حیایی بازیگر توانمندی است و اتفاقا عملکرد درخشانی هم در «برف آخر» داشته به جای خود اما اهدایی جایزه‌ای خارج از ترکیب اعلامی جوایز در فراخوان، قطعا در هر رویدادی یک پوئن منفی محسوب می‌شود، به‌خصوص با عنوان عجیب «خلاقیت در بازیگری»!
پایگاه خبری لوقمه، بروز ترین اخبار ایران و جهان در یک لوقمه
✦
‘پایان مقاله’
