صدف فاطمی | انیمه «دفتر مرگ» ساخته‌ی تتسورو آراکی جز پرسروصداترین انیمه‌های اخیر است که خیلی‌ها درباره‌ش گفته و نوشته‌اند. داستان از جایی شروع می‌شود که لایت گامی، پسری که از ظلم و فساد بیزار است، به صورت اتفاقی دفتری را پیدا میکند که رویش نوشته شده: «دفتر مرگ». صفحه اول کارکردش را این‌طور توضیح داده؛ اگر نام شخصی در این دفتر نوشته شود، ۴۰ثانیه بعد بر اثر حمله قلبی می‌میرد.
اگر یک روزی مثل تمام روزهای دیگر، به قول خارجی‌ها آوت آو نو وِر، از در غیب و ناکجاآباد دفتری سر راه‌تان قرار بگیرد که اسم هر کسی را در آن بنویسید، بعد از ۴۰ثانیه بر اثر حمله قلبی می‌میرد، اسم چه کسی را می‌نویسید؟
ایده در نگاه اول برق از سر آدم می‌پراند. چه کسانی هستند که واقعا دل‌مان می‌خواهد هیچ‌جوره برای چند ثانیه بیشتر هم که شده روی این کره خاکی نفس نکشند؟ ایده‌ش به تنهایی کافیست تا آدم‌ها در مغزمان رژه بروند؛ دوستی که جای خنجری که از پشت زده و هنوز تیر می‌کشد، مدیری که حق‌مان را خورده و هنوز جای ظلمش درد میکند، همسایه‌ای که سروصدایش خواب شب را ازمان گرفته، رهگذری که به خودش اجازه داده به خاطر تفاوت سلیقه‌مان در پوشش تحقیر یا تهدیدمان کند یا اصلا در ابعاد بزرگ‌تر آدم یا آدم‌هایی که هزار و یک دلیل گفته یا ناگفته برای آرزوی نیستی‌شان داریم.
انیمه «دفتر مرگ» ساخته‌ی تتسورو آراکی این کار را با روان آدمیزاد میکند. شاید برای همین است که جز پرسروصداترین انیمه‌های اخیر است که خیلی‌ها درباره‌ش گفته و نوشته‌اند. «دفتر مرگ» از یک مجموعه مانگا (کمیک یا رمان گرافیکی) ژاپنی آمده که نویسنده آن تسوگومی اوبا است و تاکه‌شی اوباتا آن را طراحی کرده و بعد یک مجموعه تلویزیونی هم از روی آن ساخته شده. مجموعه مانگای «دفتر مرگ»، برای اولین بار دسامبر ۲۰۰۳ تا مه ۲۰۰۶ در هفته‌نامه شونن جامپ چاپ می‌شد و با فروش بیش از ۲۶.۵ میلیون نسخه، یکی از مجموعه مانگاهای پرفروش آن هفته‌نامه بود.
و اما درباره‌ی انیمه «دفتر مرگ»؛ داستان از جایی شروع می‌شود که لایت گامی، پسری که از ظلم و فساد بیزار است، به صورت اتفاقی دفتری را پیدا میکند که رویش نوشته شده: «دفتر مرگ». صفحه اول کارکردش را این‌طور توضیح داده؛ اگر نام شخصی در این دفتر نوشته شود، ۴۰ثانیه بعد بر اثر حمله قلبی می‌میرد. لایت تصمیم می‌گیرد با این دفتر و اسامی که روی آن می‌نویسد، برود به سمت پاک کردن دنیا از شر مجرم‌ها و مفسدهای فی‌الارض. قصه‌ش ما ایرانی‌ها را کمی تا قسمتی یاد روایت «قاتل عنکبوتی» می‌اندازد؛ آن مرد مشهدی به نام سعید حنایی که با لقب «قاتل عنکبوتی» شناخته می‌شد و اواخر دهه هفتاد پیش پرونده قتل‌های سریالی‌اش حسابی سروصدا کرد. او هم مدعی بود که می‌خواهد با کشتن زنان خیابانی شهر را از فساد پاک کند. آخرین آمار زنان کشته شده ۱۶ و طبق روایتی هم ۱۸ نفر بود. بعدها هم ابراهیم ایرج‌زاده فیلمی به نام «عنکبوت» با بازی محسن تنابنده ساخت که باز آن داستان تلخ و آن روایت آزاردهنده را سرخط خبرها آورد و بحث‌های زیادی راه انداخت.
از آن حکایت که بگذریم، «دفتر مرگ» در کانسپت و ایده، جسور و هیجان‌انگیز است. ذهن مخاطب را درگیر میکند و یک پلیس‌بازی جانانه دارد. جایی که پلیس به مرگ سریالی آدم‌ها پی می‌برد و بُراق می‌شود که برود دنبال قاتل. برای لایت یاگامی این‌جا لقب «کِرا» را انتخاب کرده‌اند. مثل همان «قاتل عنکبوتی» خودمان. کار اما از دست پلیس خارج است. تمام پلیس‌ها و نیروهای امنیتی دست‌شان برای حل این بحران در پوست گردو مانده. در همین حین و بین، سروکله کارگاه جوانی پیدا می‌شود که از نظر هوش و اعجاب کم از «کِرا» ندارد و در کارنامه‌ش حل پرونده‌های به نظر لاینحل زیاد دیده می‌شود. کسی نمی‌داند اسم واقعی‌اش چیست و چهره‌ش چه شکلی. همه او را با نام مستعار «ال» می‌شناسند.
بازی شروع می‌شود؛ رقابت «ال» و «کِرا» که حالا هوش کدام‌یک بر دیگری می‌چربد. «ال» تمام توانش را به کار می‌گیرد که هر طور شده «کِرا» را پیدا کند و نقطه پایانی بر این قتل‌ها بگذارد. «کِرا» هم اما دست روی دست نمی‌گذارد. مهره‌های بازی‌اش را طوری می‌‌چیند که نقشه‌های ال بر باد برود. این موش و گربه بازی سرگرم‌کننده‌ست و مخاطب را نگه می‌دارد. برای کسانی که انیمه‌باز هستند شاید «دفتر مرگ» به واسطه داستان پلیسی و پرکششی که دارد، یکی از بهترین‌ها باشد. اما خیلی‌ها هم معقتدند که نباید تحت تاثیر امتیاز بالای IMDb قرار گرفت و انتظار یک شاهکار بی‌بدیل را داشت.
منتقدهای بسیاری به مشکل شخصیت‌پردازی دم‌‌دستی و غیرحرفه‌ای کاراکترهای «دفتر مرگ» اشاره کردند و حتی خیلی از طرفداران حقوق زن به این موضوع اشاره کردند که این انیمه به طرز گل‌درشتی ضدزن است. به طور کلی دو شخصیت زن دارد که از قضا هر دو هم به صورت اغراق‌آمیزی در خدمت مردان هستند. عده‌ای از اکتیویست‌های حقوق‌بشری هم اساسا با کانسپت این انیمه مشکل داشتند که قتل‌‌عام‌های دسته‌جمعی و گرفتن جان آدم‌ها را دست‌کم می‌گیرد و عادی‌سازی میکند. آن‌طرف اما بهرحال «دفتر مرگ» هواداران خودش را هم دارد. سال ۲۰۰۷ در ششمین مراسم Tokyo Anime Awards برنده جایزه بهترین مجموعه تلویزیونی شد و همچنین در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، جایزه زوندرمان را در بخش بهترین مانگای بین‌الملل به دست آورد؛ این جایزه به محبوب‌ترین اثرها از نگاه مردم اهدا می‌شود. بسیاری از همین مردم، بعد از دیدن انیمه «دفتر مرگ» در صفحه شخصی‌شان در توییتر نوشتند:« دفتر مرگ بسیار فوق‌العاده است. آنقدر پُر از تعلیق است که مدام به این فکر می‌کنی چه می‌شود؟ و با یک پیچ شگفت‌انگیز دیگر روبه‌رو می‌شوی. باور کنید یا نه، هر قسمت یک پیچ و تاب جدید و متفاوت دارد.»
کاناپه | قسمت نهم | انیمه دفتر مرگ | کارگردان: تتسورو آراکی | نویسنده: توشیکی اینوئه | آهنگساز: هیدکی تانوئیچی، یوشیهیسا هیرانو | آی ام دی بی ۸.۹ از ۱۰
بروز ترین اخبار دنیا در یک لوقمه با پایگاه خبری لوقمه
